مقایسۀ اسکرام‌مستر و مدیر پروژه: تفاوت آن‌ها چیست؟
شاید شما هم به حرفۀ مدیریت پروژه می‌اندیشید، زیرا از مهارت‌های این حرفه برخوردارید. اما صبر کنید! شاید شنیده باشید که تیم‌ها به سمت چابک شدن (اجایل) تغییر سو می‌دهند که نتیجتاً به اسکرام‌مستر نیاز دارند؛ یا شاید مدیر پروژه‌ای هستید و به این فکر می‌کنید که آیا حرفۀ اسکرام‌مستر انتخاب خوبی هست یا نه. اگر فکر می‌کنید که مدیریت پروژه با اسکرام‌مستری یکسان است، نیاز به بازبینی فکرتان در این‌باره دارید. در این مقاله تفاوت بین یک مدیر پروژه و یک اسکرام‌مستر را توضیح می‌دهیم. این دو حرفه یکسان نیستند. هردو نقش‌های باارزشی هستند اما بسیار تفاوت دارند.
تفاوت بین یک مدیر پروژه و یک اسکرام‌مستر
برای اینکه این دو را مقایسه کنیم، در اینجا لیستی از مسئولیت‌های هردو را ارائه می‌دهیم.
مسئولیت‌های مدیر پروژه به قرار زیر است:
- تعریف محدودۀ پروژه؛
- جمع‌آوری نیازمندی‌ها؛
- شناسایی فعالیت‌ها، وابستگی‌ها، توالی‌ها و تخمین‌های زمانی؛
- شناسایی منابع موردنیاز؛
- تعیین بودجۀ پروژه؛
- شناسایی اقلام تحویلی و رویدادگاه‌ها (مایلستون)؛
- هماهنگی منابع، اعضای تیم و خریداران؛
- نظارت و کنترل برنامۀ پروژه؛
- شناسایی معیارهای سنجش (متریک‌ها)؛
- نظارت کیفیت؛
- مدیریت فروشنده‌ها؛
- نقطۀ تکین ارتباطات [1] پروژه؛
- گزارش به ذی‌نفعان و مشتریان و غیره؛
- مدیریت ریسک؛
- مدیریت تغییرات؛
- هدایت تیم؛
- مدیریت روابط و انتظارات در ارتباطات با ذی‌نفعان و مشتری؛
- برقراری ارتباط با مخاطبان بسیار در سطوح مختلف ازطریق کانال‌های چندگانه؛
- اخذ موافقت کاربر؛
- بستن پروژه؛
- مسئولیت کار مدیریتی پروژه؛
محدودۀ مسئولیت مدیر پروژه برحسب سازمان تغییر می‌کند. مثلاً در بعضی از شرکت‌ها مدیران پروژه تعیین بودجه نمی‌کنند.
مسئولیت‌های اسکرام‌مستر
مسئولیت‌های اسکرام‌مستر به قرار زیرند:
- هدایت برنامه‌ریزی اسپرینت؛
- هدایت/سازمان‌دهی جلسات روزانۀ اسکرام؛
- هدایت گذشته‌نگری اسپرینت [2]؛
- کمک به بازبینی اسپرینت [3]؛
- کمک به بک‌لاگ محصول [4]؛
- شرکت در اکتشاف و برنامه‌ریزی پیشِ رو؛
- شرکت کردن در طرح‌ریزی ارائه [5] و بهسازی بک‌لاگ ارائه [6]؛
- کار با مالک محصول [7] و دیگران برای برطرفی موانع؛
- کاهش انقطاع و اختلالات در تیم؛
- کمک به گزارش‌دهی.
مقایسه
در روش آبشاری (واترفال) مدیر پروژه برای هدایت تیم و توسعه و مدیریت برنامه نقش هدایت‌کننده را به‌عهده می‌گیرد. اما اگر تیم چابک (اجایل) باشد، تمام این فعالیت‌های مدیریتی چه شکلی می‌گیرند؟
بخشی از فعالیت‌ها به همان شیوه باقی می‌ماند اما نه همۀ آن‌ها. و آن فعالیت‌ها را افراد متفاوتی انجام می‌دهند.
در Scrum Alliance توضیح داده می‌شود که برای یک تیم چابک، اسکرام‌مستر تیم را مدیریت نمی‌کند بلکه از مالک محصول پشتیبانی و تیم را مربیگری می‌کند و از پیشروی فرایندهایاسکرام اطمینان حاصل می‌کند.»
به‌جای هدایت تیم و مدیریت کار، اسکرام‌مستر برای کمک به مالک محصول و تیم در تکمیل و مدیریت بک‌لاگ نقش حمایتی به‌عهده دارد. او تیم را به شیوۀ یک مدیر پروژه هدایت نمی‌کند. او تلاش می‌کند که تیم حتماً فرایندهای اسکرام را در جلسات سرپایی روزانه [8] و دیگر مراسم [9] مثل گذشته‌نگری‌ها [10] و دموها [11] و آماده‌سازی بک‌لاگ دنبال می‌کند.
اسکرام‌مستر همچنین در سازمان برای بررسی محدودیت‌ها و وابستگی‌ها با دیگر تیم‌ها کار می‌کند. او تنگناهای ارتباطی بین افراد را برطرف می‌کند.
بااین‌حال بازهم نیاز به ارتباط با مشتریان، شناسایی نیازمندی‌ها، و اولویت‌بندی کارهاست. چه کسی این کار را در چابک (اجایل) انجام می‌دهد؟
مالک محصول
بیشتری کاری که مدیر پروژه در روشگان آبشاری (واترفال) انجام می‌دهد در روش چابک، مالک محصول انجام می‌دهد.
همان‌طور که مدیر پروژه در روش سنتی آبشاری تصمیم می‌گیرد و پروژه را هدایت می‌کند، مالک محصول در روش چابک (اجایل) تصمیمگیری می‌کند. کارهای مالک محصول به قرار زیر است:
- تصمیمگیری و توسعۀ محصول و اولویت‌بندی برحسب ورودی کاربر و تغییرات بازار.
- ارزیابی محصول که با توسعه ادامه می‌یابد و توجه به ورودی کاربر، ارزیابی بازار، ارضاکننده بودن محصول و تصمیمگیری دربارۀ نحوۀ پیشروی روند توسعه.
اسکرام‌مستر در نقش مربی، تیم را با روش‌های اجایل در تکمیل کاری که مالک محصول آن را اولویت‌بندی می‌کند هدایت می‌کند.
مالک محصول با مشتری کار می‌کند و به تیم در تعیین جهتش کمک می‌کند. اسکرام‌مستر با مالک محصول و تیم چابک کار می‌کند تا تیم بتواند بدون هیچ مانعی به‌پیش برود و بتواند روش‌های اسکرام را اجرا کند.
سطح تلاش و کار این دو نقش، مدیر پروژه یک حرفۀ تمام‌وقت است
نقش اسکرام‌مستر تیم احتمالاً تمام زمان شما را نمی‌گیرد. بنابراین وقتی که دو نقش اسکرام‌مستر و مدیر پروژه را مقایسه می‌کنید، بدانید که می‌توانید به‌عنوان اسکرام‌مستر هم کار کنید.
درابتدا وقتی که تیم روش چابک را شروع می‌کند، نقش اسکرام‌مستر زمان بیشتری را می‌گیرد. بااین‌حال هرچقدر تیم در روش چابک خبره‌تر می‌شود، اسکرام‌مستر به تلاش کمتری در ایفای نقشش نیاز دارد.
وقتی که تیم چابک دست‌به‌کار می‌شود و به‌آرامی شروع به دویدن می‌کند، کمتر لازم می‌شود که اسکرام‌مستر در مراسم و فعالیت‌های اسکرام تلاش کند.
به این دلیل اسکرام مستر می‌تواند کارهای دیگر انجام بدهد مثل مربیگری دیگر تیم‌ها یا کارهای مربوط به توسعۀ محصول.
حتی اگر در توسعۀ نرم‌افزار کار می‌کنید، و اسکرام‌مستر غیرفنی است بازهم فعالیت‌های فوق‌العاده‌ای را علاوه بر نقش اسکرام‌مستر می‌تواند انجام بدهد. ازجمله کارهایی که یک اسکرام‌مستر غیرفنی می‌تواند انجام بدهد آزمون‌های پذیرش، تهیۀ راهنماهای کاربری یا مواد آموزشی برای پشتیبانی از محصول است.
اسکرام‌مستر فعالیت‌های مدیریتی بسیاری را می‌تواند انجام بدهد، مانند برنامه‌ریزی و ترتیب دادن محاسبات [12] و مراسم [13] اسکرام برای پشتیبانی از تیم.
خلاصه
با مقایسۀ مدیر پروژه با اسکرام‌مستر متوجه می‌شویم که مدیر پروژه بیشتر از یک اسکرام‌مستر هدایت تیم را به‌عهده دارد. اسکرام‌مستر یک نقش هدایتی برای تیم اسکرام بازی می‌کند و مدیر پروژه برنامه‌ریزی و اجرای پروژه را به‌پیش میبرد. در روش چابک (اجایل) مالک محصول بیشتر برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی را هدایت می‌کند. او با مشتریان ملاقات می‌کند تا نیازهای تجاری را شناسایی کند و بر اولویت‌بندی نیازمندی‌ها و ارائۀ آن‌ها متمرکز می‌ماند. اسکرام‌مستر با تیم همکاری نزدیکی دارد و نظارت می‌کند که تیم مراسم (ceremonies) را رعایت کنند. او در برنامه‌ریزی، آماده‌سازی داستان‌ها [1] و ازمیان بردن موانع کمک می‌کند اما نقش مالکیتی در این امور ندارد.
با اطلاعات این مقاله تعیین کنید که کدام نقش برای مسیر شما مناسب‌تر است. هرچند که هردو نقش باارزش‌اند، تفاوت‌های بسیاری دارند.
اگر می‌خواهید بیشتر دربارۀ روش‌های مدیریت پروژه اعم از چابک و آبشاری بدانید، با ما در خط دید نرم‌افزار همراه باشید:
مقایسۀ چارچوب‌های مدیریتی چابک Agile Frameworks
بررسی چارچوب‌های مقیاس‌گذاری چابک Scaling Agile Frameworks
اصول استانداردی برای گذار تیم‌های چابک وجود ندارد
آیا «مستندسازی چابک» یک ترکیب ضد و نقیض است؟
چهار تاکتیک برای ترکیب دو روش چابک و آبشاری
انتخاب رویکرد توسعه (قسمت اول)
انتخاب روش مناسب برای مدیریت پروژه
چطور یک روش مدیریت پروژه انتخاب کنیم؟ بررسی اجمالی روش‌های مطرح در مدیریت پروژه
[1] Story grooming
[1] single-point-of contact
[2] Sprint Retrospective
[3] Sprint Review
[4] Product Backlog
[5] Release Planning
[6] Release Backlog Refinement
[7] Product Owner
[8] daily stand up meeting
[9] ceremonies
[10] retrospective
[11] demo
[12] logistics
[13] ceremonies
