تفاوت‌های کلیدی رمز ارز و ریال دیجیتال: غیرمتمرکز در برابر متمرکز

رمز ارز (Cryptocurrency) و ریال دیجیتال دو نوع پول دیجیتال هستند، اما تفاوت‌های اساسی در ساختار، هدف و استفاده آن‌ها وجود دارد:

۱. رمز ارز (Cryptocurrency):

رمز ارز یک نوع پول دیجیتال غیرمتمرکز است که معمولاً بر پایه فناوری بلاک‌چین ساخته می‌شود. معروف‌ترین رمز ارزها شامل بیت‌کوین و اتریوم هستند. ویژگی‌های اصلی رمز ارزها عبارتند از:

• غیرمتمرکز بودن: هیچ نهاد مرکزی (مانند دولت یا بانک مرکزی) کنترل کامل بر روی رمز ارزها ندارد. تراکنش‌ها توسط شبکه‌ای از کاربران (نودها) تایید می‌شوند.
• محرمانگی و ناشناس بودن: در بسیاری از رمز ارزها، هویت کاربرانی که تراکنش‌ها را انجام می‌دهند، محفوظ می‌ماند و تنها آدرس‌های کیف پول عمومی به اشتراک گذاشته می‌شوند.
• شفافیت: تراکنش‌ها روی بلاک‌چین ثبت می‌شوند و برای همه قابل مشاهده هستند، اما همچنان هویت کاربران محفوظ می‌ماند.
• پایداری محدود: نوسانات قیمت رمز ارزها بالا است و قیمت آنها به شدت تحت تأثیر بازار و تقاضای کاربران قرار می‌گیرد.

۲. ریال دیجیتال (CBDC – Central Bank Digital Currency):

ریال دیجیتال نوعی ارز دیجیتال است که توسط بانک مرکزی یک کشور، مانند ایران، صادر و کنترل می‌شود. این ارز به عنوان یک شکل دیجیتال از پول ملی عمل می‌کند. برخی از ویژگی‌های ریال دیجیتال عبارتند از:

• متمرکز بودن: برخلاف رمز ارزها، ریال دیجیتال توسط بانک مرکزی کنترل می‌شود. این به معنی آن است که دولت یا بانک مرکزی کاملاً بر آن نظارت دارد.
• پایداری: ریال دیجیتال معادل دیجیتال پول سنتی کشور است و ارزش آن پایدار و معادل با واحد پولی ملی کشور (ریال) است.
• شفافیت و کنترل بیشتر: بانک مرکزی قادر است تراکنش‌های مربوط به ریال دیجیتال را نظارت کند و به مدیریت نقدینگی و سیاست‌های مالی بپردازد.
• قابلیت اعتماد: چون توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود، کاربران بیشتری ممکن است به آن اعتماد کنند، به ویژه در مقایسه با رمز ارزهای ناپایدار.

تفاوت‌های کلیدی:

• کنترل: رمز ارزها توسط شبکه‌ای غیرمتمرکز و مستقل از دولت‌ها و نهادهای مالی کنترل می‌شوند، در حالی که ریال دیجیتال توسط بانک مرکزی مدیریت و نظارت می‌شود.
• ارزش و نوسانات: رمز ارزها اغلب دچار نوسانات قیمتی شدید می‌شوند، در حالی که ریال دیجیتال به دلیل پشتیبانی دولت، ارزش پایداری دارد.
• محرمانگی: رمز ارزها به دلیل غیرمتمرکز بودن و استفاده از فناوری بلاک‌چین، سطح بالایی از محرمانگی را برای کاربران فراهم می‌کنند، در حالی که ریال دیجیتال تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی قرار دارد و تراکنش‌های آن قابل ردیابی است.
• هدف استفاده: رمز ارزها بیشتر برای سرمایه‌گذاری، تراکنش‌های خصوصی و استفاده‌های غیررسمی به کار می‌روند، در حالی که ریال دیجیتال به عنوان جایگزینی برای پول فیزیکی در تراکنش‌های روزمره استفاده می‌شود.

در کل، رمز ارزها و ریال دیجیتال هر دو در فضای دیجیتال فعالیت می‌کنند، اما از لحاظ ساختاری و کاربردی تفاوت‌های بزرگی دارند.