عاملی که باعث تفاوت مدیریت پروژه از مدیریت به‌طورکلی می‌شود، طبیعت موقت بودن و متعاقباً خودساختگی یا خودکنترلی تیم اختصاص داده‌شده برای انجام پروژه است.
تمرکز مدیریت پروژه، ساخت یک سازمان موقت، ارائه هدف و اهداف پروژه و پس‌ازآن، بسته شدن سازمان موقت به وجود آمده به کارآمدترین شکل ممکن است. این خصیصه‌ی اصلی مدیریت پروژه توسط طیف وسیعی از ابزارهای خاص، تکنیک‌ها و روش‌ها، پشتیبانی می‌شود.
بنابراین، یک تفاوت کلیدی بین مدیریت پروژه و مدیریت عمومی شناسایی می‌شود، که به خاطر آن، مدیریت پروژه به‌عنوان یک حرفه‌ی مشخص دیده می‌شود.
مفهوم یک حرفه
اصطلاح حرفه، تعدادی از ویژگی‌های متمایز است که در طول زمان تغییر کرده است. نقطه‌ی شروع برای حرفه‌ای بودن، دریافت دستمزد برای کاری که انجام می‌دهید است. بازیکنان حرفه‌ای فوتبال دستمزد دریافت می‌کنند درحالی‌که آماتورها حقوقی دریافت نمی‌کنند. اگرچه در بسیاری از ورزش‌ها آماتورها به‌اندازه‌ی حرفه‌ای‌ها، ماهر هستند.
عنصر بعدی حرفه بودن، مربوط به مهارت و کیفیت محصول تولیدشده است. بسیاری از افراد خود را حرفه‌ای می‌دانند؛ زیرا نه‌تنها به خاطر کار خود دستمزد و حقوق دریافت می‌کنند، بلکه آن‌ها از کیفیت کاری که ارائه می‌دهند راضی‌اند.
مهارت‌های سنتی و معاملات، مانند سنگ‌کاران و بازرگانان پشم توسط اصناف از قرون‌وسطی نشان داده‌شده است. این مفهوم نسبتاً جدید از یک فرد فارغ‌التحصیل از دانشگاه که عهده‌دار نقش‌های مهارتی مانند حسابداری، مهندسی و یا جراحی می‌شود، نیاز به یک چارچوب جدید دارد. مفهوم “نهاد حرفه‌ای” برای مفهوم دادن به “اعضای حرفه‌ای” ساخته شده است.
این نهادها توسط اعضای خود، به‌عنوان بدنه‌ی قانونی برای حرفه‌ای که آن‌ها در آن، مدارک رسمی بر اساس آموزش‌وپرورش دارند برای دریافت درجاتی از انحصار حقوقی در جامعه گسترده شد. چهار حرفه‌ی پیشرفته‌ی اولیه سنتی که شناخته‌شده‌تر هستند شامل: الهیات، پزشکی، حقوق و مهندسی می‌باشد. این نقطه‌ی شروع در قرن ۱۹ و ۲۰ در حوزه‌های مختلف پیشرفت کرد و این گسترش امروزه نیز ادامه دارد.
ویژگی‌های یک حرفه
به‌طور سنتی یک حرفه:
- یک‌نهاد اجتماعی شغلی در رابطه بادانش خاصی، که به‌عنوان وسیله‌ای برای ارائه خدمات ضروری به اعضای آن و جامعه که در آن فعالیت دارد، است.
- ارائه خدمات تخصصی بر اساس دانش و مهارت پیشرفته و تخصصی.
- تقسیم‌بندی و ارگانیزه شدن به یک یا چند انجمن حرفه‌ای در محدوده گسترده‌ای از پاسخگویی اجتماعی و استقلال در انجام کار و شرایط مربوط به آن (پذیرش، استانداردهای آموزشی، ارزیابی و صدور مجوز، مسیرهای شغلی را احاطه‌شده، استانداردهای عملکردی و اخلاقی سازمان ، نظم و انضباط حرفه‌ای)
- بهره‌برداری از دانش، مهارت و اندوخته‌های مشترک از طریق تلاش‌های فردی و جمعی در راستای اهداف مشترک.
- مرزبندی شده با یک کد اخلاقی متمایز در روابط خود با مشتریان، همکاران، و عموم مردم.
- تقابل مسئولیت در برابر درجه قابل‌توجهی از تعهد عمومی به‌موجب در اختیار داشتن دانش تخصصی.
- انجام خدمات در جهت منافع عمومی و به‌طورکلی، دریافت دستمزد خود از طریق هزینه‌های محدود و نه از طریق سود مستقیم بهبود در محصولات، خدمات و یا دانش
برای حرفه‌های سنتی این ترتیب بندی وابسته بین افراد، مؤسسات حرفه‌ای و دولت، در بسیاری از نقاط جهان، تا دهه‌های ۱۹۵۰و ۱۹۶۰، بسیار مؤثر عمل کرده است. بااین‌حال، در ۵۰ سال گذشته، چارچوب‌های سنتی شروع به تغییر کرده‌اند و مفاهیم جدید در حال ظهور است.
دولت به‌طور فزاینده‌ای در حال حرکت مستقیم به سمت تنظیم ارائه خدمات حرفه‌ای به عموم مردم است؛ با تمرکز انجمن‌های حرفه‌ای بر آموزش‌وپرورش، توسعه مهارت‌ها و تشویق “عمل خوب”. به نظر می‌رسد سه نوع انجمن حرفه‌ای وجود دارد:
- آن‌هایی که کیفیت‌سنجی کرده و به اعضا، مجوز برای فعالیت حرفه‌ای می‌دهند – گاهی اوقات با پشتیبانی از مقررات دولت.
- آن‌هایی که کیفیت‌سنجی می‌کنند اما در آن‌ها دولت به‌طور جداگانه مجوز فعالیت به اعضا می‌دهد.
- آن‌هایی که کیفیت‌سنجی می‌کنند اما هیچ محدودیت قانونی در عمل عضویت وجود ندارد و عضویت یک مزیت رقابتی است.
مفهوم “نهادهای حرفه‌ای” مانند موسسه مدیریت پروژه (PMI) و انجمن مدیریت پروژه بین‌المللی (IPMA) برای این پارادایم آخر مناسب است.
این موضوع باعث ایجاد یک ناهنجاری جالب می‌شود! به‌طور سنتی، حرفه از یک گروه از افراد حرفه‌ای ایجاد می‌شود که یک جمعی برای محافظت و پیشبرد مهارت‌های تخصصی و دانشی خود آن را پدید آورده‌اند، محدودیت‌هایی برای ورود به حرفه و اغلب با حمایت از دولت برای جلوگیری از ورود غیر حرفه‌ای‌ها از فعالیت در این زمینه وجود دارد.
در مقابل، به نظر می‌رسد مدیریت پروژه با انجام تمام نقش‌های سنتی توسعه دانش، استانداردها و کیفیت‌سنجی به مرحله‌ای که نهادهای حرفه‌ای در آن وجود دارند تکامل‌یافته است. بسیاری از مدیران پروژه حرفه‌ای افرادی‌اند که با انتخاب خود در این جایگاه هستند؛ فقدان مقررات اجازه می‌دهد تا هرکسی که به فعالیت در این زمینه بپردازد.
این نشان می‌دهد مفهوم حرفه‌ای بودن در حال تغییر است. تنها چیزی که در حال حاضر روشن است این است که سبک قدیمی قدرت، با دسترسی محدود افراد حرفه‌ای به حرفه‌ی آن‌ها، در حال فروپاشی است.
ارزیابی نقش و عملکرد حرفه در قرن ۲۱ حاکی از موارد زیر است:
- دولت‌ها به‌طور فزاینده کنترل “حق عمل” در دست می‌گیرند، بیشتر در مناطقی که امنیت عمومی مطرح است.
- انجمن‌ها/ مؤسسات حرفه‌ای، متولیان دانش و مهارت‌های تخصصی و عمل زیربنای حرفه‌ای که ارائه می‌دهند خواهند بود. آن‌ها به تعیین معیارها برای ارائه‌ی مدارک می‌پردازند و باعث برقراری یک لینک بین فعالان حرفه و محل تحصیلات آکادمیک می‌شوند.
- افراد به‌طور فزاینده باعث جدایی صلاحیت و داشتن گواهی‌نامه از عضویت در انجمن‌ها می‌شوند. صلاحیت یک معیار مهم در پیشرفت حرفه‌ای یک شخص خواهد شد، درحالی‌که عضویت در یک انجمن حرفه‌ای اختیاری خواهد بود.
- انجمن‌ها ممکن است عضویت محدودکننده‌ی فعالان واجد شرایط را غیرضروری بیابند.
بنابراین، برای پاسخ به این سؤال “آیا مدیریت پروژه یک حرفه است؟”، اگر معیار خود را اعمال قرن ۱۹ و ۲۰ قرار دهیم، قطعاً نه. بااین‌حال، در پارادایم قرن ۲۱، ما به‌خوبی درراه حرکت به سمت “حرفه‌ی مدرن” بر اساس انجمن‌های حرفه‌ای هستیم. چالش برای انجمن‌ها در طول چند سال آینده، توسعه عناصر فراتر از گواهی‌نامه‌های موردنیاز برای حمایت مدیران پروژه حرفه‌ای خواهد بود.
