فرایند یکپارچه منطقی یا RUP (قسمت سوم)

در دو قسمت قبلی مقالۀ «فرایند یکپارچۀ منطقی یا رشنال» بررسی کردیم که فرایند یکپارچۀ منطقی یا RUP چیست و با ۶ روش مؤثر در این فرایند آشنا شدیم. در این قسمت مدل‌سازی فرایند را بررسی می‌کنیم.

مروری بر فرایند

دو بعدی

فرایند را می‌توان در دو بعد یا با دو محور نشان داد:

• محور افقی که نشان‌دهندۀ زمان است و جنبۀ پویا (دینامیک) فرایند را در حین اجرا نشان می‌دهد و بر حسب چرخه‌ها، فازها، تکرارها، و مایلستون‌ها توصیف می‌شود.
• محور عمودی که نشان‌دهندۀ جنبۀ ایستا (استاتیک) فرایند است؛ که آن را برحسب فعالیت‌ها، مصنوعات، کارکنان (نقش‌های کاری- Worker) و گردش‌‌های کار توصیف می‌کند.

فازها و تکرارها- بعد زمان

سازمان‌دهی پویای (دینامیک) فرایند برحسب زمان است.

چرخۀ حیاتی نرم‌افزار به چندین چرخه تقسیم می‌شوند، هر چرخه بر نسل جدیدی از محصولات کار می‌کند. در فرایند یکپارچۀ منطقی یک چرخۀ توسعه به چهار فاز پی‌درپی تقسیم می‌شود.

• فاز تکوین (Inception)
• فاز جزئیات ماهرانه (Elaboration)
• فاز ساخت (Construction Phase)
• فاز گذار (Transition Phase)

هر فاز با یک مایلستونی که تعریف مناسبی دارد به پایان می‌رسد؛ منظور از مایلستون نقطه‌ای در زمان است که باید تصمیمات ضروری معینی گرفت و درنتیجه به اهداف کلیدی دست یافت.

هر فاز یک هدف معینی دارد.

فاز تکوین یا Inception

در طی فاز تکوین، بنای مورد تجاری [۱] برای سیستم گذاشته می‌شود، و محدودۀ پروژه تعیین می‌شود. برای چنین کاری باید تمام موجودیت‌های خارجی را که سیستم با آنها تعامل دارند (بازیگرها [۲]) شناسایی کنید و ماهیت این تعاملات را در سطح بالایی تعریف کنید. این کار شامل شناسایی تمام موارد مطالعه و توصیف چند مورد مهم است. مورد تجاری شامل معیار موفقیت، ارزیابی ریسک، تخمین منابع مورد نیاز، و برنامۀ فازی است که تاریخ‌های مایلستون‌های اصلی را نشان می‌دهد. نتیجۀ فاز تکوین به قرار زیر است:

• یک مستند تصویری: یک تصویر کلی از نیازمندی‌های اصلی پروژه، ویژگی‌های کلیدی، و محدودیت‌های اصلی؛
• مدل اولیه‌ای از مورد استفاده [۳] (۱۰-۲۰ درصد کامل)؛
• فهرست لغات اولیه برای پروژه (در صورت تمایل می‌توان آن را تا حدی به صورت مدل دامنه بیان کرد)؛
• مورد تجاری اولیه؛ که شامل محتوای تجاری و معیار موفقیت (تجسمی از درآمد، تشخیص بازار، و مانند آن) و پیش‌بینی مالی است؛
• ارزیابی اولیۀ ریسک؛
• برنامۀ پروژه که فازها و تکرارها را نشان می‌دهد؛
• مدل تجاری، در صورت لزوم؛
• یک یا چند پیش‌نمونه‌سازی [۴].

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، در فاز تکوین بنای اصلی مورد تجاری شکل می‌گیرد. اما در قسمت بعدی این مقاله به فاز دوم مدل فرایند، جزئیات ماهرانه (Elaboration) می‌پردازیم.

RUP (قسمت اول)

RUP (قسمت دوم)

RUP (قسمت چهارم)

[۱] Business case

[۲] actors

[۳] Use case model

[۴] prototype