احتمالاً تا به حال کلمه بلاک چین را شنیدهاید، لغت ناآشنایی که این روزها در شبکههای مجازی، اخبار صدا و سیما و خلاصه همهجا دیده میشود. بلاک چین یا معادل فارسی آن زنجیره بلوکی سیستمی برای ثبت دادهها است. یکی از مهمترین کاربرد کامپیوترها ذخیره سازی دادهها است. برای مثال گوگل کروم یک کامپیوتر بزرگ؛ پر از اطلاعات متفاوت است که میتوانید به وسیله سرچ کردن در آن هر داده و اطلاعاتی که نیاز دارید به دست آورید. به وسیله ذخیره کردن اطلاعات روی کامپیوترها مشکل قدیمی و زجرآور فراموشی انسانها از بین رفته است. اما ذخیره کردن دادهها روی کامپیوتر کار آسانی نیست. دانشمندان حوزه کامپیوتر مشکلی در این زمینه داشتند. اینکه وقتی اطلاعاتی را روی یک سرور (کامپیوترهای بسیار بزرگی که برای ذخیره کردن اطلاعات استفاده میشوند) ذخیره میکنیم. مالک آن سرور میتواند بدون اطلاع ما آن دادهها را تغییر دهد یا حذف کند.
زنجیره بلوکی راه حل آنها برای این مشکل بود. دومین کلمه از این ترکیب (زنجیره بلوکی) به این معنا است که یک داده بزرگ را (برای مثال متن رمان جنگ و صلح) در قالب بلوکهایی (در مثال ما صفحههای کاغذ) جدا از هم ذخیره میکنیم و در نهایت این بلوکها را به هم زنجیر میکنیم. اما کتاب دادههای ما (زنجیره بلوکی) یک تفاوت اصلی با کتاب جنگ و صلح دارد. شما میتوانید به راحتی جملات و کلمههای کتاب جنگ و صلح را تغییر دهید یا حذف کنید، بدون اینکه خواننده نا آشنا متوجه شود، اما در زنجیره بلوکی امکان تغییر هیچ بلاک از اطلاعات وجود ندارد. چرا؟ به این خاطر که همیشه چکیدهای(در زبان بلاک چین به آن«هش» میگویند) از بلوک قبلی در بلوک بعدی قرار میگیرد تا اگر تغییری در بلوکها اتفاق افتاد شما به عنوان خواننده و سیستم بلاک چین به عنوان ناظر متوجه آن شوید.
انواع شبکههای بلاک چین
چهار نوع اصلی از شبکه بلاک چین وجود دارد که هر کدام برای اهداف متفاوتی متناسب هستند و باعث به وجود آمدن انواع بلاکچین گردیده.
عمومی
در این نوع از شبکه هرکسی میتواند یک بلاک چین عمومی را بخواند، تراکنش انجام دهد و یا در فرایند اجماع شرکت کند. همه تراکنشها شفاف هستند ولی کاربران ناشناس باقی میمانند. این نوع از بلاک چین ها معمولاً نامتمرکز هستند
نیمه خصوصی
این نوع از شبکه بلاک چین توسط یک شرکت اجرا میشود و تقریباً متمرکز است. فقط کاربرانی به دفتر کل دسترسی دارند که شرکت مادر به آنها اجازه دسترسی بدهد.
خصوصی
در این نوع از شبکه کاملاً متمرکز که توسط یک سازمان اداره میشود. سازمان مشخص میکند چه کسانی به شبکه دسترسی داشته باشند.
کنسرسیوم
پراستفاده ترین شبکه برای مصارف تجاری مدل کنسرسیوم است. در این نوع از شبکه فرایند اجماع توسط یک گروه از پیش انتخاب شده کنترل میشود. حق خواندن زنجیره بلوکها و ارسال تراکنش ممکن است عمومی یا خصوصی باشد.
مزایای بلاک چین
ماهیت شفاف و امن فناوری بلاک چین، چندین مزیت را برای سازمان ها به همراه دارد:
شفافیت
اطلاعات موجود در زنجیره بلوکی برای همه اعضا قابل مشاهده است و نمیتوان آنها را تغیر داد. این ویژگی ضمن ایجاد اعتماد، ریسک و تقلب را کاهش میدهد.
امنیت
ماهیت توزیع شده و رمزگذاری شده این تکنولوژی به این معنا است که هک کردن آن دشوار خواهد بود. این ویژگی باعث امنیت در کسب و کار و امنیت در اینترنت اشیاء (IoT) خواهد شد.
حریم خصوصی
با اینکه اطلاعات از طریق یک فرایند اجماع تایید شده و به زنجیره بلوکی اضافه میشود، خود دادهها توسط کد هش به یک سری حروف و اعداد ترجمه میشوند. اعضای شبکه راهی برای ترجمه اطلاعات ندارند. جز اینکه صاحب آن اطلاعات باشند و کلید هش آن اطلاعات را داشته باشند.
کاربرد بلاک چین
بلاک چین توسط تعداد فزایندهای از شرکتها در مشاغل و صنایع مختلف از صنعت بهداشتی و آرایشی گرفته تا بانکداری و حسابداری مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربرد بلاک چین در زنجیره تامین
یکی از معضلات زنجیره تأمین ردیابی کالاها بوده است. گردانندگان زنجیرههای تأمین، خرده فروشان، ناظران و مصرف کنندگان کالا تمایل دارند تا از مبدأ و مسیری که کالا طی کرده است تا به مقصد برسد آگاهی داشته باشند. به این شکل مصرف کننده اطلاعات کاملی از کالایی که قصد خرید آن را دارد دریافت میکند. این اطلاعات در انتخاب کالا به او کمک خواهند کرد. خرده فروش با ردیابی کالا از تأمین بهموقع آن اطمینان حاصل میکند. ناظران زنجیره تامین با استفاده از ردیابی کالا میتوانند مؤثرتر جلوی گرانفروشی و کم فروشی را بگیرند. اما ردیابی کالا همیشه کار بسیار سختی بوده است. از اصلیترین مشکلات سیستمهای که قبلاً برای این کار توسعه داده شدهاند امکان حذف و ثبت اطلاعات غلط بوده است. از آنجایی که به دلیل وجود «هش» اطلاعات یک بلاک چین قابل تغییر نیست، شرکتهای بزرگ و پیشرو صنعت زنجیره تأمین از این تکنولوژی در جهت ردیابی محصولات استفاده میکنند.
کاربرد بلاک چین در بخش عمومی
ثبت رسمی داراییهای دولتی و شهروندان، تسهیل فرایند رای گیری هوشمند، کاهش تقلب و فساد در فرایندهای اداری از جمله کاربردهای زنجیره بلوکی است که هماکنون در کشورهای مختلف اجرا شده است. قابل اعتماد بودن دادههای شبکه بلاک چین و شفافیت دادهها منجر به استفاده از این تکنولوژی در مصارف عمومی و اجتماعی شده است.
کاربرد بلاک چین در امور مالی
معروف ترین کاربرد بلاکچین استفاده از آن در بخش امور مالی است. از ایجاد یک سامانه مالی کامل و غیر متمرکز مانند بیتکوین گرفته تا ایجاد سامانههای حسابداری هوشمند برای شرکتها. این فناوری به عنوان آینده سیستمهای مالی هوشمند معرفی شده است.
شما مطالعه کننده عزیز این مقاله می توانید با مجله تخصصی خط دید مطالب آموزشی، خبری و دیگر انواع مقالات در حوزه تکنولوژی های روز که در راس آنها نیز بلاکچین قرار دارد بیشتر آشنا شوید و سطح دانش خود را همزمان با پیشرفت تکنولوژی و علوم روز بالا ببرید .
